zaterdag 25 januari 2014

Stevig vasthouden (vrijheidsbeperking), kan dat echt niet anders?

Op 21 januari zond de NCRV in het programma Altijd Wat een item uit over de nieuwe jeugdwet. In dat programma is een fragment te zien waarin een moeder haar zoon in bedwang houdt (zie Altijd Wat, het fragment begint op 15:15). Geen prettig fragment om te zien. Onder andere omdat het voor mij zo herkenbaar is. Op Twitter kwam daar een reactie op waarna zich een kort gesprek ontspon of dat dit nou niet anders kon.

Nu was dit op tv. En slechts een fragment. Want wat er aan deze situatie vooraf ging liet men niet zien. En ik weet uit eigen ervaring dat er vaak een hoop aan vooraf gaat voor een ouder tot zo'n handeling overgaat. Ik weet dit omdat ik ook zo'n kind was. Zo'n kind wat zo door het lint kon gaan dat er geen andere oplossing was. En geloof me, mijn ouders trokken eerst alle andere opties uit de kast want het zijn geen mensen die achter een hardhandige opvoeding staan.

Laat ik voorop stellen dat geen een ouder, hulpverlener of leerkracht het leuk vindt om zo met een kind om te moeten gaan. Niemand wil op die manier een kind van zijn vrijheid beroven. Toch kun je soms niet anders. Mensen met autisme kunnen zo door het lint gaan, de chaos in hun hoofd wordt dan zo groot en ze raken zichzelf letterlijk en figuurlijk compleet kwijt, dat ze een gevaar vormen voor zichzelf en/of de omgeving. De enige manier waarop ze zich dan nog kunnen uiten is door (zeer) agressief gedrag.
Om een idee te geven, ik was in staat een ander te schoppen, te slaan, verbaal gewelddadig te worden en alles in mijn omgeving te vernielen. Als je 2 jaar bent is dat nog niet zo'n probleem want veel schade kun je nog niet aanrichten. Ben je 11 jaar dan wordt het al een heel ander verhaal.

Iedereen in de omgeving van iemand die zulk gedrag kan vertonen zal kijken of er vriendelijkere oplossingen mogelijk zijn. Apart zetten op een veilige plek als dat mogelijk is, negeren, etc. Maar soms is dat allemaal niet genoeg.
De reden dat dit als laatste redmiddel werkt is omdat door de diepe druk die iemand dan ervaart het lichaamsbesef terug komt en de druk de chaos in het hoofd dempt. Met als gevolg dat diegene weer rustig(er) wordt. Een kanttekening hierbij is wel dat ook hierbij geldt dat er uitzonderingen op deze regel zijn.
Na afloop van zo'n driftbui is iemand met autisme vaak compleet uitgeput en helpt alleen nog een hoop rust. En voor degene die het uitgevoerd heeft geldt nogal eens hetzelfde.

Is bovenstaande nu een pleidooi om dit te adviseren. Nee, niet bepaald! Ook ik vind dat je ten alle tijden eerst moet kijken of je een situatie op een andere, vriendelijkere manier op kunt lossen. Al dan niet met professionele hulp. Maar soms kun je het niet anders oplossen hoe graag je dat ook wilt.

Iemand zo stevig vasthouden om hem te kalmeren en te beschermen tegen zichzelf en/of zijn omgeving is niet iets wat iedereen kan. Je moet heel goed weten wat je doet en hoe je het moet doen. Doe je dit vanuit een gevoel van woede, frustratie en onmacht dan maak je de situatie in feite alleen maar erger. Mensen met autisme zijn niet gevoelloos en kunnen zeker wel voelen met welke intentie je dit doet. Je zult dus de rust zelve moeten zijn en op een liefdevolle manier, zonder oordeel iemand vast moeten houden tot diegene gekalmeerd is. En dat is niet iedereen gegeven.
Je zult ook goed moeten weten hoe je zo iemand vast moet houden. Zodat hij jou en zichzelf niet kan beschadigen. Ik vind dan ook dat je, als derde, zoiets nooit uit eigen beweging mag doen maar alleen met toestemming van de ouders of van persoon zelf als het een volwassene betreft.
En je zult moeten weten wanneer je dit kunt toepassen zodat je niet te snel naar deze methode grijpt. Want dat gevaar ligt zeker wel op de loer denk ik.

Voor mij persoonlijk geldt dat mij bovenstaande ook mij nog altijd kan gebeuren. Hoewel de kans uitermate klein is omdat ik in de loop van mijn leven heb geleerd om bijvoorbeeld tijdig te waarschuwen. In mijn omgeving zijn er maar 2 mensen die toestemming hebben om mij op die manier met mij om te gaan. Zij hebben mijn vertrouwen en van hen zal ik het accepteren en me uiteindelijk overgeven.

Ik snap helemaal dat mensen, al dan niet met kennis van autisme, hun vraagtekens plaatsen bij deze manier van handelen. En dat is ook terecht. Op het moment dat mensen dat mensen geen kritische opmerkingen en vragen meer plaatsen verstomt het gesprek over dit soort dingen. Dan loop je het risico dat het een gemeengoed gaat worden en dat kan nooit de bedoeling zijn.
Wel hoop ik dat mensen zien dat wat men op tv of zo mogelijk is het echt ziet niet altijd datgene is wat het lijkt. Dat het niet zo zwart wit is en dat nuances hierin belangrijk zijn. Dat men niet 1,2,3, oordeelt en veroordeeld. Want immers, niet alles is wat het lijkt te zijn. Ook niet in dit soort situaties.

2 opmerkingen:

  1. Wat een dappere blog! Dit thema is volgens mij echt een taboe. Net zoals eigenlijk elke andere vorm van kinderen begrenzen, zo normaal als het vroeger was dat je fysiek begrensd en gestraft werd, zoveel wantrouwen is nu elke interventie die afwijkt van de geheel Zen-kalm-evenwichtige ouder. Ik zeg zeker niet dat vroeger beter was, maar ik weet niet of de angst of afkeer die er nu zo sterk is, dan ook meteen goed is. Het is geen eenvoudige materie en ook zoals jij heel helder beschrijft: elke situatie is ook uniek en een interventie vanuit boosheid of frustratie is eigenlijk ook heel anders dan wanneer je het vanuit rust en begrip doet. Dat is ideaal maar niet altijd de realiteit. Ik zou zo graag wat weg willen van dat zo snel meteen oordelen, ik kan me zelf best goed vinden in dat het voor sommige kinderen toch helpend is als er fysieke begrenzing is, liefst door een zo rustige mogelijke ouder. Maar ik begrijp ook dat er kinderen zijn die daar toch niet bij gebaat zijn of er als volwassene echt met afgrijzen op terug kijken. We zouden, ook met dit moeilijke en moedige onderwerp, eens wat minder moeten denken dat alles een formule is. Het valt niet te generaliseren en ik vind het super dat jij dit thema durft aan te halen! Om gewoon eens over na te denken en uit het zwart/witte te (proberen te) halen. Dank je wel daarvoor en wie weet zijn er nog meer die hun ervaringen of ideeën erover willen laten weten. Ik ben daar wel benieuwd naar. Tot slot: de weerstand over deze techniek is deels ook overgewaaid uit Amerika. Dit vasthouden was daar in de jaren 70 een therapietechniek bij kinderen met autisme en hechtingsproblemen. Holding heette het. Er is weinig over te vinden hier, maar de beelden die ik zag waren inderdaad wel best heftig, geheel anders dan waar wij het hier over hebben. Ik ben dus m.b.t. die interventie dan ook wel degelijk veel kritischer dan de variant die ik zelf dan zie in wat jij hier aankaart.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je wel voor de complimenten! Het is ook echt een taboe. Helaas want in mijn optiek zou het dat niet moeten/hoeven zijn. Ik doe inderdaad mijn best om te laten zien dat niet alles zwart/wit is en er geen standaard formule is.
      Ik ben bekend met Holding en distantieer mij daar absoluut van! Ik heb het alleen bewust niet genoemd omdat relatief weinig mensen er bekend mee zijn en ik niet wilde dat men, door een eventueel onzorgvuldig lezen, een verkeerde link zou leggen.

      Verwijderen